Wat is een auteursrecht en waarom een licentie?
Misschien vraag je je af of ik ineens advocaat ben geworden? Nee, dat is niet zo. Ik heb wel besloten om eindelijk eens een blog te schrijven over dit onderwerp omdat ik merk dat er veel onduidelijkheid bestaat hierover. Dat wil ik even onder de aandacht brengen. Want wanneer een illustrator, illustraties voor jou maakt, en jij betaald daarvoor dan zijn die illustraties toch van jou? Je hebt er per slot van rekening voor betaald. Maar niks is minder waar!
Ik ga je uitleggen in deze blog, wat is een auteursrecht en waarom een licentie, waarom dat niet zo is door antwoord te geven op de volgende vragen.
- Wat is een auteursrecht?
- Wanneer is deze wet van toepassing?
- Wat is een licentie?
- Waarom is een licentie nodig?
- Verschillende soorten licentie.
Allereerst wel belangrijk om even te vermelden dat ik echt geen advocaat ben. De informatie die ik beschrijf in de blog, wat is een auteursrecht en waarom een licentie, is puur mijn eigen ervaring is van de afgelopen jaren dat ik werkzaam ben als illustrator. Ik heb er dan ook heel veel over gelezen, gehoord, en gesproken met anderen. Tegelijkertijd is deze informatie natuurlijk mijn eigen interpretatie op dat wat ik lees en hoor. In mijn werk als illustrator bespreek ik dit ook met collega illustratoren en deze hanteren soortgelijke benaderingen op het auteursrecht en licenties. Hij is wel gecontroleerd door een advocaat op onwaarheden, deze heeft niks kunnen vinden.
Wat is een auteursrecht?
Ik zal gelijk even in de praktijk brengen wat een auteursrecht is door de volgende tekst te kopiëren van een andere webpagina….
”Auteursrecht wordt met een Engels term ook wel ‘copyright’ genoemd. Het auteursrecht biedt iedereen die werken creëert auteursrechtelijke bescherming. Dit betekent dat de maker van zo’n werk, ook wel auteur genoemd, als enige mag beslissen over de exploitatie van de werken die hij heeft gecreëerd.”
Door de aanhalingstekens weet je dat ik de tekst gekopieerd heb, maar dan ben ik er nog niet. Ik ga ook duidelijk vermelden dat deze tekst komt van auteursrecht.nl
Met een link naar de bron van waar ik de informatie vandaan heb gehaald. Waarom? Omdat het niet een tekst is die ik zelf heb geschreven of gecreëerd en dus duidelijk wil vermelden dat het van hun is. Zij hebben namelijk het auteursrecht op deze tekst.
Het auteursrecht is er omdat, er in de wet staat dat je niet het werk wat een ander heeft gecreëerd maar zo mag kopiëren of gebruiken voor eigen doeleinden ook niet voor privé. (voor privé is er wel een grijs gebied maar daar ga ik in deze blog niet op in) Tenzij hier nadrukkelijke toestemming voor gegeven is door de maker. Tot zover het algemene stukje over wat is een auteursrecht en waarom een licentie, ik ga me vooral richten op mijn eigen vakgebied namelijk het maken van illustraties.
Wanneer is deze wet van toepassing?
Omdat ik de maker of creator ben van mijn illustraties, heb ik automatisch het auteursrecht. Daar hoef ik niks anders voor te doen dan iets origineels en in eigen stijl te tekenen. Je hoeft het zelfs niet als professioneel illustrator te hebben gemaakt, gewoon voor de hobby geldt het ook. Maar, hoor ik je denken, wanneer ik een mooi verhaal heb geschreven of een idee heb waar ik illustraties voor nodig heb dan wordt het wel anders toch? Nee, het auteursrecht blijft van mij omdat ik de maker ben. Wat is een auteursrecht en waarom een licentie? Je hebt nu antwoord op de eerste vraag. Gaan we door naar de tweede vraag, maar eerst even uitleggen wat een licentie is.
Wat is een licentie?
Omdat ik de illustraties maak voor jou geef ik jou een gebruiksrecht, ook wel een licentie genoemd. Dat is een schriftelijke overeenkomst/contract waarin ik jou toestemming geef om mijn illustraties te gebruiken, dit is heel kort door de bocht uitgelegd. Maar daar komt het op neer. Even een praktijkvoorbeeld.
Wanneer ik voor jou je manuscript ga illustreren hebben we vooraf een overeenkomst gemaakt, met daarin afspraken over het gebruik van de illustraties. Hebben we dat om wat voor een reden niet gedaan, dan ben je wel akkoord gegaan met de offerte die ik voor je heb gemaakt, waarmee je automatisch ook akkoord geeft op mijn algemene voorwaarden (dit staat duidelijk vermeld in de offerte ;-)) In mijn algemene voorwaarden staat ook beschreven dat mijn werken altijd van mij blijven, er zit dus auteursrecht op.
In de offerte die ik voor je heb gemaakt staat ook heel duidelijk aangegeven dat je een licentie krijgt voor, bijvoorbeeld het laten drukken van 100 boeken. Daar heb je dus voor betaald. De maakkosten, dit zijn de kosten voor het maken voor de illustraties. De licentie die je koopt, is het gebruiksrecht dat ik aan jou verkoop om mijn illustraties 100 keer te laten drukken in een boek.
Waarom is een licentie nodig?
Laat ik voorop stellen, ik ben niet wettelijk verplicht jou een licentie te geven/verkopen. Tenzij het een exclusieve licentie is dan ben ik wettelijk verplicht dit vast te leggen in een contract.
Ik kan ook tegen je zeggen, je hoeft mij niet te betalen voor het gebruik van mijn illustraties. Doe ermee wat je wil, maar ook dit zullen we dan vast moeten leggen in een overeenkomst/contract. Want ik ben de eigenaar van de illustraties en kan als enige persoon bepalen wat er met de illustratie gedaan mag worden. Er komt een grote MAAR…….
Ik ben een professioneel illustrator en dit is mijn werk. Wanneer ik geen geld verdien met mijn werk, kan ik niet leven en het werk niet blijven doen. Daarom wil ik eerlijk betaald worden voor het gebruik van mijn illustraties. Maakt mij dat een geldwolf? (Dat heb ik wel eens terug gekregen hihihi). Nee, dat maakt mij een eerlijk persoon, die wil krijgen waar ze recht op heeft. Niks meer, niks minder. Daarbij komt dat wanneer jij mijn illustraties wil gaan gebruiken voor verschillende dingen, dan worden de illustraties zelf uiteindelijk van grotere waarde. Ik heb als maker dus ook recht op een vergoeding van diezelfde waarde.
Hoe vaker gebruikt, des te waardevoller word de illustratie
Je kan het zo bekijken, hoe vaker een illustratie gebruikt wordt, hoe meer hij waard wordt. Dan heb je nog heel veel verschillende mogelijkheden wat je met de illustraties kan doen. Bijvoorbeeld producten laten drukken, die je waarschijnlijk weer wil gaan verkopen. Dan ga je het hebben over een licentie en royalty’s (royalty’s is een x bedrag of percentage, wat je met elkaar hebt afgesproken wat afgedragen wordt aan de maker van de illustraties na verkoop van de producten)
Ik wil even blijven bij de licentie, je kan een licentie een beetje vergelijken met een lease contract voor bijvoorbeeld een auto. Je gebruikt de auto zelf maar hij is niet van jou. Jij betaald maandelijks een x bedrag aan het bedrijf waar je de auto van least. Zo is het ook met het gebruiken van illustraties van een illustrator, je mag ze gebruiken, ze zijn niet van jou en jij betaald een x bedrag aan de illustrator voor het gebruik van de illustraties. Samen spreek je af waarvoor, waar en hoe vaak je ze wil gaan gebruiken.
Verschillende soorten licenties
Belangrijk om ook even te vertellen in deze blog wat is een auteursrecht en waarom een licentie. Je kan het zo ingewikkeld maken als je zelf wilt natuurlijk, maar er zijn ook nog verschillende soorten licenties. Je hebt exclusieve licenties en niet exclusieve licenties. Voor een exclusieve licentie geeft ik je het alleen recht om mijn illustraties te gebruiken. Voor een niet exclusieve licentie mag ik zelf ook nog dingen doen met de illustraties die ik voor je heb gemaakt of zelfs doorverkopen aan een ander. ( Zou vreemd zijn om te doen, maar in principe mag dit)
Ik kan er ook voor kiezen om het auteursrecht helemaal aan jou te verkopen, dan wordt jij eigenaar van de illustraties. Eerlijk is eerlijk dat heb ik nog nooit gedaan vooral omdat ik kinderboeken illustreer.En zal ik ook niet snel doen. Wanneer ik portrettekenaar zou zijn geweest had ik dat waarschijnlijk wel gedaan, want wat moet ik doen met het hoofd van iemand anders…..Maar ik dwaal af.
Nog een andere vorm
Er is nog een andere vorm waarvoor ik kan kiezen, dat is namelijk een tijdelijke vrije licentie. Ik weet niet of het echt zo heet, maar het komt erop neer dat ik je dan na betaling van een x bedrag de vrijheid geef om de illustraties te gebruiken voor wat jij maar wil en zo vaak als jij maar wil voor bijvoorbeeld 1 jaar lang. Daar hangt natuurlijk wel een prijskaartje aan en gebeurt dan ook in de praktijk niet heel vaak.
Wat is een auteursrecht en waarom licentie
Tussen de teksten door zie je allemaal foto’s (door mij zelf gemaakt :-)) van boeken die ik geïllustreerd heb. Deze mag ik zonder overleg met de schrijver plaatsen om het mijn illustraties zijn die erop staan. Je zou dus kunnen zeggen, dan heb jij ook het auteursrecht op het boek?! Nee dat is niet het geval, het boek is eigendom van de maker/drukker, de tekst is eigendom van de schrijver en de vormgeving/opmaak van het boek is eigendom van de vormgever.
Creativiteit, dus iets creëren is mooi maar soms ook best ingewikkeld. Wat ik vooral belangrijk vind in mijn eigen bedrijf is eerlijkheid en vertrouwen, maar de ervaring leert dat dit soort dingen echt in een overeenkomst en of contract vast gelegd moeten worden. Al was het maar alleen om misverstanden en teleurstellingen te voorkomen. Nu heb je wel een duidelijk antwoord op wat is een auteursrecht en waarom een licentie, toch?
Wil jij op de hoogte blijven van ontwikkelingen en de nieuwste blogs zoals deze? Schrijf je dan in voor mijn ditjes&datjes, deze stuur ik ongeveer 4 keer per jaar. Een gezellig kletsverhaaltje over mijn bezigheden, tips en trucs, nieuwe producten en mijn nieuwste blogs.
Volgen wij elkaar al op Facebook of Pinterest
Vond je wat is auteursrecht en waarom een licentie een leuke blog om te lezen? Andere blogs die misschien interessant zijn voor je:
- 10 handige weetjes over een illustrator
- Hoe kies ik de juiste illustrator voor mijn opdracht
- Hoe voorkom je dat je gekopieerd wordt?
- Illustraties voor verschillende doeleinden